O grypie ptaków – ważne informacje

Grypa ptaków (AI – Avian influenza), d. pomór drobiu (FP – Fowl plaque), należy do chorób zwierząt listy OIE jako niezwykle zakaźna i zaraźliwa choroba wirusowa drobiu, która może powodować śmiertelność do 100%.

Chorobę wywołują niektóre szczepy podtypów H5 i H7 wirusa grypy typu A. (czynnik etiologiczny: wirus z rodziny Orthomyxoviridae, rodzaju Influenzavirus).

W związku z pozyskanymi informacjami o pojawieniu się na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, w tym również w powiatach sąsiadującego województwa opolskiego, ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków tzw. “ptasiej grypy” (HPAI) wywołanej wirusem grypy A podtypu H5 i H7, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu apeluje o zgłaszanie do właściwego Powiatowego Lekarza Weterynarii albo do najbliższego podmiotu świadczącego usługi z zakresu medycyny weterynaryjnej lub do Powiatowych Centrów Zarządzania Kryzysowego, Policji – przypadków zwiększonej śmiertelności dzikich ptaków, zwłaszcza padłych ptaków wodnych (np. gęś gęgawa, łabędź niemy, kaczka krzyżówka, bernikla białolica, mewy) oraz drapieżników (np. myszołów zwyczajny), a także masowych padnięć innych ptaków niezwłocznie po ich zaobserwowaniu.

Zakażone ptaki wydalają wirus w dużych ilościach przede wszystkim z:

kałem
wydzieliną z oczu
wydzieliną z dróg oddechowych
wydychanym powietrzem.

Na zakażenie wirusami grypy ptaków podatne są prawie wszystkie gatunki ptaków zarówno domowych (drób), jak i dzikich wolno żyjących, jednak stopień wrażliwości poszczególnych gatunków jest zróżnicowany:

kury i indyki – duża wrażliwość na zakażenie, występowanie klinicznej postaci choroby;
kaczki i gęsi – wrażliwość na zakażenie wszystkimi szczepami wirusa AI, ale tylko niektóre bardzo zjadliwe wirusy wywołują kliniczną postać choroby. Drób wodny uważa się za potencjalny rezerwuar i źródło wirusa dla drobiu;
perliczki, przepiórki, bażanty i kuropatwy – wrażliwość podobna jak u kur i indyków;
strusie – u strusi występują objawy oddechowe i nerwowe, biegunka, osłabienie i upadki 20-30%. Emu jest mniej wrażliwe, nie występują objawy kliniczne ani upadki;
ptaki trzymane w klatkach, włączając papugowate i śpiewające – wirusy AI izolowane na całym świecie od dzikich i egzotycznych ptaków nie były dotąd stwierdzane u ptaków trzymanych w klatkach.

Wirus grypy ptaków może zachowywać aktywność w środowisku kurnika przez 5 tygodni, zatem istotne jest przy podejrzeniu lub stwierdzeniu choroby, zabezpieczenie pomieszczeń, sprzętu, nawozu oraz dokładne ich oczyszczenie i odkażenie. Wirusy grypy są wrażliwe na powszechnie stosowane środki dezynfekcyjne oraz detergenty. Niszczy go również obróbka termiczna (smażenie, gotowanie).

Drogi zakażenia

Zakażenie następuje głównie drogą oddechową i pokarmową. Najbardziej prawdopodobnym źródłem zakażenia drobiu domowego jest bezpośredni lub pośredni kontakt z wędrującymi ptakami dzikimi, zwykle ptactwem wodnym. Rozprzestrzenienie wirusa może następować również poprzez zanieczyszczoną paszę, wodę, nawóz, ściółkę, sprzęt i środki transportu. Bardzo ważną rolę w rozprzestrzenianiu wirusa grypy ptaków odgrywa człowiek, który poprzez zanieczyszczone ubranie, obuwie, sprzęt i produkty może przyczynić się do rozprzestrzeniania choroby.

Zagrożenie dla ludzi

Jak dotychczas nie stwierdzono na świecie ani jednego przypadku zakażenia wirusem HPAI/H5N8 u człowieka i w chwili obecnej nie ma podstaw do wprowadzania ponadstandardowych środków prewencyjnych w odniesieniu do ludzi. Badania genetyczne wirusa H5N8 wykrytego w Polsce wskazują na typowy profil, charakterystyczny dla wirusów ptasich i brak głównych cech przystosowawczych do organizmu człowieka.

Biorąc jednak pod uwagę ewolucyjne pochodzenie wirusów H5N8 od H5N1 oraz generalnie dużą zmienność wirusów grypy, wskazana jest pewna ostrożność, szczególnie u osób zawodowo mających kontakt z drobiem i ptakami dzikimi. Zaleca się stosowanie rutynowych zasad higieny, takich jak mycie rąk ciepłą wodą z mydłem oraz unikanie bezpośredniego kontaktu z drobiem chorym, padłym ptactwem dzikim oraz przedmiotami, na których znajdują się ślady ptasich odchodów.

Wirus szybko ginie w produktach drobiarskich poddanych obróbce termicznej.

Główną przyczyną rozprzestrzeniania się wirusa “ptasiej grypy” są zarażone dzikie ptaki, które w związku z wiosenną migracją na tereny lęgowe mogą w najbliższym czasie masowo pojawiać się w różnych rejonach województwa dolnośląskiego, a zwłaszcza w rejonach większych zbiorników wodnych, dolin rzecznych lub stawów hodowlanych, których większość objęta jest ochroną prawną, jako tzw. ptasie obszary Natura 2000 (m.in. “Stawy Milickie”, “Stawy Przemkowskie”).

Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu apeluje, aby bez istotnego powodu nie wchodzić na tereny grupowania się migrujących ptaków i miejsc ich lęgów.